Μία νέα Ἁγία -Ὁσία Σοφία τῆς Κλεισούρας
Στίς 6 Μαΐου ἑορτάζουμε τή μνήμη μίας ὁσίας γυναίκας, πού μέ τή ζωή της εὐηρέστησε τόν Χριστό καί τήν Παναγία μας, τήν ὁποία καί ὑπηρέτησε. Εἶναι ἡ ὁσία Σοφία τῆς Κλεισούρας. Μία Ἁγία πού ἔζησε καί πολιτεύθηκε κατά Θεόν, τά τελευταῖα χρόνια. Γεννήθηκε τό 1883 στόν Πόντο, σ’ ἕνα χωριό τῆς Τραπεζούντας, καί κοιμήθηκε ὁσιακά τό 1974 στήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆς Κλεισούρας Καστοριᾶς.
Τά τελευταῖα χρόνια, καί συγκεκριμένα τό 2011, ἔγινε καί ἡ ἐπίσημη ἁγιοκατάταξή της ἀπό τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο. Ἔτσι δόθηκε ἡ εὐκαιρία σ’ ὅσους ἀνθρώπους τήν εἶχαν γνωρίσει ἤ εἶχαν ἀκούσει κάτι γι’ αὐτήν καί τήν εὐλαβοῦνταν, νά τήν τιμοῦν πλέον πανηγυρικά. Τό ὄνομά της καί ἡ ἁγιασμένη ζωή της ἔγιναν πιά γνωστά σ’ ὅλο τόν χριστιανικό κόσμο, ὠφελώντας καί παρηγορώντας τό ὀρθόδοξο πλήρωμα.
***
Ὁ βίος τῆς ὁσίας Σοφίας εἶναι πραγματικά συγκινητικός καί ἐποικοδομητικός. Διαβάζοντάς τον κανείς θαυμάζει τούς μεγάλους ἀσκητικούς της ἀγῶνες –παρότι ἡ Ὁσία δέν ἀκολούθησε ἀρχικά τόν μοναχισμό– φθάνοντας σέ μέτρα ἀγῶνος καί ἁγιότητος τούς παλαιούς μοναχούς καί ἀσκητές.
Ἡ ζωή της ξεκίνησε στόν Πόντο, ὅπως προαναφέραμε, καί ἡ Ὁσία ἀκολούθησε τόν ἔγγαμο βίο. Νυμφεύθηκε κάποιον Ἰορδάνη Χοτοκουρίδη καί ἀπέκτησαν ἕνα παιδί. Δυστυχῶς ὅμως, τό παιδί τους, μόλις στά δύο χρόνια του, ἐκοιμήθη, ἐνῶ μετά ἀπό πέντε χρόνια ἔφυγε γιά τήν ἄλλη ζωή καί ὁ σύζυγός της. Τότε ἡ Ὁσία ἔμεινε ἐντελῶς μόνη, μέ τήν ψυχή της συντετριμμένη ἀπό τόν πόνο καί τή θλίψη.
Ὡστόσο, δέν ἀπελπίστηκε. Ἄφησε τή ζωή της στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί ἀφιέρωσε τόν ἑαυτό της ὁλοκληρωτικά σ’ Αὐτόν. Δέν θέλησε νά συνεχίσει τήν κοσμική ζωή. Φόρεσε μαῦρα ροῦχα σάν καλογριά καί κατέφυγε στά γύρω βουνά, ζώντας μέ ἄσκηση, προσευχή καί νηστεία.
Μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν, μετά τή Μικρασιατική Καταστροφή, βρέθηκε καί αὐτή στό πλῆθος τῶν προσφύγων. Καί ἐντελῶς μόνη ἀνθρωπίνως, μόνο μέ τήν προστασία τοῦ Θεοῦ, ταξίδευσε γιά τή μητέρα Ἑλλάδα. Ἐκεῖ εἶχε κι αὐτή νά ἀντιμετωπίσει, ὅπως ὅλοι οἱ πρόσφυγες, συνθῆκες δύσκολες καί ἕνα ἀβέβαιο μέλλον.
Ἡ πρόνοια ὅμως τοῦ Θεοῦ καί ἡ προστασία τῆς Παναγίας, πού σέ λίγο χρονικό διάστημα θά τήν ὑπηρετοῦσε, δέν τήν ἐγκατέλειψαν. Τῆς ἐμφανίσθηκε ἡ ἴδια ἡ Παναγία καί τήν κάλεσε νά πάει στό «σπίτι της», ὅπως τῆς εἶπε. Ἡ Ὁσία ἀπορημένη τή ρώτησε ποιά εἶναι καί ποῦ εἶναι τό σπίτι της. Καί ἡ Παναγία ἀπάντησε μόνο: «Εἶμαι στήν Κλεισούρα».
Ἡ ὁσία Σοφία, μή κατανοώντας τό γεγονός καί μή γνωρίζοντας ὅτι τῆς ἐμφανίσθηκε ἡ Παναγία, δέν ὑπάκουσε. Μέ τή δεύτερη καί τήν τρίτη ἐμφάνιση ὅμως τῆς Παναγίας, ρώτησε καί ἔμαθε γιά τήν Κλεισούρα. Καί ἐπισκέφθηκε τό ἐγκαταλελειμμένο τότε Μοναστήρι.
Ἀρχικά ἀπογοητεύθηκε ἀπό τήν ἐρημιά τῆς περιοχῆς καί τήν ἐγκατάλειψη τῆς Μονῆς. Καί ξεκίνησε νά φύγει. Ἡ Παναγία ὅμως, πού τήν ἤθελε γιά τό Μοναστήρι της, δέν τήν ἄφησε. Ἀμέσως παρέλυσαν τά πόδια της καί ἀκινητοποιήθηκε! Τότε κατάλαβε πώς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἦταν νά ἐγκατασταθεῖ μόνιμα στό ἔρημο αὐτό Μοναστήρι.
Στήν περιοχή βρῆκε καί ἕναν εὐλαβέστατο ἱερομόναχο, Ἁγιορείτη, ὁ ὁποῖος τή δίδαξε καί τήν κατάρτισε πλήρως στή μοναχική ζωή. Ἔτσι οἱ ἀσκητικοί ἀγῶνες της εἶχαν πιό στέρεη, οὐσιαστική καί πνευματική βάση.
Ἐξαιτίας τῆς ἐξωτερικῆς ὀμορφιᾶς τοῦ προσώπου της, γιά νά μή φέρνει σέ δυσκολία κανέναν, ἄλειφε συνέχεια τό πρόσωπό της μέ στάχτη. Τά μαλλιά, τά ὁποῖα τά εἶχε μόνιμα μαζεμένα σέ μαντήλι, δέν τά ἔλουζε ποτέ, οὔτε τά χτένιζε. Στά πόδια της δέν ἔβαζε ποτέ παπούτσια, μόνο γιά τήν ἐκκλησία εἶχε ἕνα ζευγάρι παντόφλες.
Τόπος γιά τό «κελλί» της ἦταν ἕνας χῶρος μισάνοιχτος, χωρίς ἰδιαίτερη προστασία γιά τίς ἄσχημες καιρικές συνθῆκες. «Κρεβάτι» ἦταν ἕνα μέρος μπροστά ἀκριβῶς ἀπό τό σχεδόν πάντα σβηστό τζάκι. «Στρωσίδι» λίγα φύλλα μέ ἄχυρα, πού κάλυπταν ἐπιμελῶς τίς ἁπλωμένες σουβλερές πέτρες, ἐπάνω στίς ὁποῖες κοιμόταν.
Ἡ ἐλεημοσύνη καί ἡ φιλανθρωπία της ἦταν πλούσια καί ἀρχοντική. Δέν κρατοῦσε γιά τόν ἑαυτό της τίποτα. Ὅ,τι τῆς πήγαιναν, ἀπό τρόφιμα, ροῦχα καί χρήματα, τά φύλαγε καί, ὅταν ἔβλεπε ἀνθρώπους μέ ἀνάγκη, τούς ἔδινε ὅ,τι χρειαζόταν.
Ἡ προσευχή της ἦταν ἀδιάλειπτη, ἡμέρα καί νύχτα. Ἰδιαίτερα τή νύχτα τήν περνοῦσε μέ προσευχή, μπροστά σέ μία εἰκόνα τῆς Παναγίας, γονατιστή καί ἀκουμπισμένη στόν ὑγρό τοῖχο. Καί πολλές φορές μέ θερμοκρασίες πολύ κάτω ἀπό τό μηδέν.
Γράμματα δέν γνώριζε γιά νά διαβάζει πολλές προσευχές. Εἶχε μάθει ὅμως ἀπ’ ἔξω τούς Χαιρετισμούς, τήν Παράκληση στήν Παναγία καί ὁρισμένους Ψαλμούς. Εἶχε καί κάποιους βίους Ἁγίων, τούς ὁποίους, ὅταν ἔβρισκε κάποιον προσκυνητή, τόν παρακαλοῦσε νά τούς διαβάζει καί αὐτή ἄκουγε μέ πολλή προσοχή καί συγκίνηση.
Ἡ νηστεία της ἦταν καί αὐτή αὐστηρότατη. Παρά τή σκληρή ζωή της ὅμως, ἡ ἀγάπη καί ἡ καλοσύνη της ἁπλώνονταν πλούσια σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Τό ξεχείλισμα τῆς ἀγάπης της ἄγγιζε καί θεράπευε τίς πονεμένες τους ψυχές.
Γιά πενήντα περίπου χρόνια, μέχρι τήν ὁσιακή κοίμησή της, ἔμεινε καί ὑπηρέτησε τό Μοναστήρι τῆς Παναγίας. Τό ἀνέδειξε σέ πνευματικό φάρο ὅλης τῆς περιοχῆς, μιᾶς καί συνέρεε πλῆθος εὐλαβῶν προσκυνητῶν, τόσο γιά νά προσκυνήσουν τήν Παναγία, ὅσο καί γιά νά γνωρίσουν καί νά ὠφεληθοῦν ἀπό τήν ὁσία Σοφία.
***
Ἡ κοίμησή της καί ἡ ἁγιοκατάταξή της εἶναι ἀλήθεια πώς ὠφέλησε σημαντικά τόν Ὀρθόδοξο λαό τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμη καί αὐτά τά δύσκολα, πνευματικῶς, σύγχρονα χρόνια, ἡ Ἐκκλησία μας δέν σταματᾶ νά ἀναδεικνύει Ἁγίους. Ὑπάρχουν ἀκόμη καί σήμερα ἄνθρωποι πού ἀγωνίζονται.
Ἔχοντας ὡς πρότυπα καί τούς Ἁγίους τῶν ἡμερῶν μας, ἄς πορευθοῦμε κι ἐμεῖς μέ χαρά καί αἰσιοδοξία τόν σωτήριο δρόμο τοῦ Χριστοῦ μας. Τότε θά βρεθοῦμε κοντά στόν Θεό μας, τήν Παναγία, τούς Ἁγίους μας, ἀλλά καί τήν ὁσία Σοφία τῆς Κλεισούρας.
π.Β.Σ.
