Η Κυριακή του Θωμά στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων (ΒΙΝΤΕΟ)
Την Κυριακή, 27 Απριλίου 2025, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων γιόρτασε την Κυριακή του Αγίου Αποστόλου Θωμά, δηλαδή το γεγονός της αφής του Κυρίου από τον Απόστολο Θωμά, σύμφωνα με την τυπική τάξη της Εκκλησίας και το προσκυνηματικό καθεστώς.
Την Κυριακή αυτή, οκτώ ημέρες μετά το Πάσχα, η Εκκλησία θυμάται ότι την όγδοη ημέρα από την Ανάσταση, ο Κύριος «με κλειστές τις πόρτες» μπήκε «στο υπερώο, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι μαθητές», και ήταν και ο Θωμάς μαζί τους· και είδε τον Κύριο και τα σημάδια από τα καρφιά στα χέρια και την πλευρά Του και πείστηκε, φωνάζοντας: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου» (Ιωάν. 20, 24-29).
Το αναστάσιμο αυτό γεγονός της εμφάνισης του Αναστημένου Κυρίου γιορτάστηκε από το Πατριαρχείο Ιεορολύμων:
Α. Στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως, ως «Παρρησία»:
Με πανηγυρικό Εσπερινό το απόγευμα, με είσοδο και προσκύνηση στον Άγιο Γολγοθά και τον Πανάγιο Τάφο, με θυμίαμα, Μεγάλη Είσοδο και Αρτοκλασία στο Καθολικό και με Θεία Λειτουργία το πρωί στον Πανάγιο και Ζωοδότη Τάφο. Προεξήρχε ο Πατριαρχικός Επίτροπος, Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος, συλλειτουργούντων του Αρχιεπισκόπου Γεράσων κ. Θεοφάνους και του Αρχιεπισκόπου Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, μαζί με Αγιοταφίτες ιερομονάχους, με πρώτο τον Τελετάρχη Αρχιμανδρίτη π. Βαρθολομαίο. Έψαλλε ο Ιεροδιάκονος π. Συμεών με μαθητές της Πατριαρχικής Σχολής Σιών, με τη συμμετοχή της ελληνικής παροικίας των Ιεροσολύμων και προσκυνητών από Ελλάδα, Κύπρο, Ρωσία και Ρουμανία, παρουσία και του Έλληνα Προξένου κ. Πέτρου Αναγνωστάρα.
Μετά τη Θεία Λειτουργία ακολούθησε άνοδος στα Πατριαρχεία, ανταλλαγή ευχών και εόρτιο κέρασμα.
Β. Στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου εν κώμη Κανά της Γαλιλαίας.
Της εορτής αυτής προεξήρξε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος, γενόμενος δεκτός εν αρχή υπό των Προσκόπων και υπό των Ιερέων ενδεδυμένων προ του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου της Ιεράς Μονής Κανά, συλλειτουργούντων Αυτώ του Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακού, του Γέροντος Αρχιγραμματέως Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου και του Αρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Αριστοβούλου, του πρωθιερέως Αρχιμανδρίτου π. Νεκταρίου, του αντιπροσώπου του Πατριαρχείου Μόσχας Αρχιμανδρίτου π. Βασιανού, Ιερέων και διακόνων εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Ναζαρέτ, του Αρχιδιακόνου π. Μάρκου και του διακόνου π. Ευλογίου, ψαλλούσης της χορωδίας της ενορίας ταύτης ελληνιστί και αραβιστί και μετέχοντος ευσεβούς Ορθοδόξου εκκλησιάσματος της Κανά και των ομόρων πόλεων και ευλαβών προσκυνητών, τη τιμητική παρουσία της εξοχωτάτης Πρέσβεως της Ελλάδος εις το Ισραήλ κ. Μαρίας Σολωμού και του Πρέσβεως της Ρωσίας στο Ισραήλ κ. Βικτόροφ Ανατολίου.
Προς το ευλαβές εκκλησίασμα κήρυξε τον θείο λόγο ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων ως έπεται:
«Ταύτην εποίησε την αρχήν των σημείων ο ‘Ιησούς εν Κανά της Γαλιλαίας και εφανέρωσε την δόξαν αυτού, και επίστευσαν εις αυτόν οι μαθηταί αυτού», (Ιωάν. 2,11).
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Ευλαβείς χριστιανοί και προσκυνηταί,
Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος συνήγαγε πάντας ημάς κατά την ευλογημένην ταύτην πασχάλιον ημέραν, ίνα εορτάσωμεν την εκ νεκρών τριήμερον Ανάστασιν του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού αφ’ ενός· και της παρουσίας Αυτού μετά της μητρός Αυτού εις τον ενταύθα εν Κανά της Γαλιλαίας γενόμενον γάμον αφ’ ετέρου.
Κατά την εν τω γάμω παρουσίαν Του, ο Ιησούς εποίησε την αρχήν των σημείων και εφανέρωσε την δόξαν Αυτού, λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής. Η δε αρχή των σημείων, ων εποίησεν ο Ιησούς, ήτο η μεταβολή του ύδατος εις οίνον, κατά την αψευδή μαρτυρίαν του Αρχιτρικλίνου «του γευσαμένου το ύδωρ οίνον γεγενημένον», (Πρβλ. Ιωάν. 2,9). Προσέτι δε ηγιάσθη ο τίμος γάμος και η κατά των γυναικών κατάρα απεμακρύνθη. Τα τέκνα των γυναικών τίκτονται πλέον ουχί με λύπην και πόνον, διότι ο Χριστός ηυλόγησε και Αυτήν την αρχήν της γεννήσεως ημών. Αξιοσημείωτον ότι η του Σωτήρος ημών Χριστού ανέλαμψε δόξα κατά τρόπον ηλιακής ακτίνος. Διό και οι μαθηταί Αυτού έμειναν βέβαιοι εν τη πίστει αυτών, θαυμάζοντες τα γενόμενα.
Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας δεν περιορίζεται μόνον εις την αναφοράν των σημείων, τα οποία εγένοντο κατά τον γάμον ενταύθα εν Κανά της Γαλιλαίας αλλά προβαίνει εις την «θεωρίαν», τουτέστιν την βαθυτέραν πνευματικήν σημασίαν του μυστηρίου του Γάμου λέγοντος: «Καταβέβηκε τοίνυν εξ ουρανών ο του Θεού Λόγος, ως αυτός που φησίν, ίνα την ανθρώπου φύσιν νυμφίου δίκην οικειωσάμενος κυοφορείν αναπείση τα πνευματικά της σοφίας σπέρματα. Και νύμφη μεν εικότως η ανθρωπότης διά τούτου καλείται, νυμφίος δε ο Σωτήρ, εκ των καθ’ ημάς εις νόησιν την υπέρ ημάς ανατεινούσης τον λόγον της θείας Γραφής· συγκροτείται δε ο γάμος εν ημέρα Τρίτη, τουτέστιν εν εσχάτοις του παρόντος αιώνος καιροίς».
Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας ερμηνεύων τον σημερινόν ευαγγελικόν λόγον του Κυρίου, τον απευθυνόμενον εις τον μαθητήν Αυτού Θωμά: «φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε και ίδε τας χείράς μου, και φέρε την χείρά σου και βάλε εις την πλευράν μου, και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός», λέγει: «Ευλογώτατα τοιγαρούν τας αγίας συνόδους (τας συνάξεις) εν ταίς Εκκλησίαις ποιούμεθα κατά την ογδόην (την Κυριακήν ημέραν…) αποκλείομεν μεν τας θύρας, επιφοιτά (παρίσταται) δε και επιφαίνεται πάσιν ημίν ο Χριστός, αοράτως τε και ορατώς· αοράτως μεν ως Θεός, ορατώς δε πάλιν εν σώματι. Επιτρέπει δε και δίδωσι της αγίας Αυτού σαρκός αποθίγειν (εγγίζειν). Πρόσιμεν (προσεγγίζομεν) γαρ κατά χάριν Θεού, τη μεθέξει της μυστικής ευλογίας, εις χείρας δεχόμενοι τον Χριστόν, ίνα και ημείς αραρότως [άνευ αμφιβολίας] πιστεύσωμεν ότι τον ίδιον αληθώς ήγειρεν Ναόν, ( το ίδιον Σώμα Αυτού)».
Με άλλα λόγια, αγαπητοί μου αδελφοί, την δόξαν την οποίαν εφανέρωσεν ο Ιησούς Χριστός εν τω ιερώ τούτω τόπω της Κανά και επίστευσαν εις Αυτόν οι μαθηταί Αυτού, (Πρβλ. Ιωάν. 2,11) δεν είναι άλλο τι από το θείον μυστήριον της σαρκώσεως του Θεού Λόγου, το οποίον (μυστήριον) έλαβε το πλήρωμά του, ωλοκληρώθη εν τω μυστηρίω της Αναστάσεως του Χριστού και Θεού ημών. Η φωτοφόρος παρουσία του Αγίου Πνεύματος, του Πνεύματος του Χριστού είναι εκείνη, η οποία εφανέρωσε την δόξαν Αυτού εις τους μαθητάς Αυτού.
Αυτήν ακριβώς την φωτοφόρον ενέργειαν του Αγίου Πνεύματος και την μυστικήν παρουσίαν του Χριστού χαρίζει εις ημάς η Αγία του Χριστού Εκκλησία διά του μυστηρίου της αναιμάκτου θυσίας, της θείας δηλονότι Ευχαριστίας, ως λέγει και ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος: «Όταν γαρ εν ημίν διά του Πνεύματος γένηται, ανιστά ημάς εκ νεκρών και ζωοποιεί και Αυτόν εν ημίν όλον οράν ζώντα δίδωσι τον αθάνατον και ανώλεθρον, ου μόνον δε αλλά και συνανιστώντα και συνδοξάζοντα ημάς εαυτώ τρανώς γινώσκειν χαρίζεται, καθώς πάσα θεία Γραφή μαρτυρεί».
Και απλούστερον: «όταν ο Χριστός έλθη μέσα μας με την χάριν του Αγίου Πνεύματος, μας ανιστά εκ νεκρών και μας ζωοποιεί και μας αξιώνει να βλέπωμεν Αυτόν μέσα μας ολοζώντανον, Αυτόν που είναι αθάνατος και ανώλεθρος· και όχι μόνον τούτο, αλλά μας δίδει το χάρισμα να αντιλαμβανώμαστε ότι μας ανιστά μαζί Του και μας συνδοξάζει, όπως μαρτυρεί όλη η Αγία Γραφή.
Ημείς, αγαπητοί μου, δοξάσωμεν τον εξαναστάντα τριήμερον εκ τάφου, Χριστόν τον ζωοδότην και μετά του υμνωδού μαγαλύνωμεν την Θεοτόκον και Μητέρα του θεού λέγοντες: «Σε την φαεινήν λαμπάδα και μητέρα του Θεού, την αρίζηλον δόξαν και ανωτέραν πάντων των ποιημάτων εν ύμνοις μεγαλύνομεν».
Χριστός Ανέστη. Η ειρήνη του Χριστού βασιλεύση εις τας καρδίας πάντων ημών. Αμήν Αληθώς ανέστη ο Κύριος”.
Εις την παρατεθείσαν τράπεζαν υπό της Κοινότητος και του Ηγουμένου Αρχιμανδρίτου π. Λεοντίου, ο Πατριάρχης προσεφώνησε διά της κάτωθι προσφωνήσεως Αυτού:
«Φωτίζου, φωτίζου η νέα Ιερουσαλήμ· η γαρ δόξα Κυρίου επί σε ανέτειλε. Χόρευε νυν, και αγάλλου Σιών· συ δε αγνή, τέρπου, Θεοτόκε, εν τη εγέρσει του τόκου σου».
Ιερώτατε Μητροπολίτα Ναζαρέτ κ. Κυριακέ,
“Εξοχωτάτη Πρέσβυ της Ελλάδος εις το Ισραήλ κ. Μαρία Σολωμού,
Εξοχώτατε Πρέσβυ της Ρωσσικής Δημοκρατίας κ. Βικτόρ Ανατόλι,
Εντιμότατε Πρόεδρε του τοπικού Συμβουλίου της Κανά,
Αξιότιμε Πρόεδρε και σεβαστά μέλη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής,
Άγιοι Πατέρες και αδελφοί,
Αγαπητοί Χριστιανοί και ευλαβείς προσκυνηταί,
Δόξαν και ευχαριστίαν αναπέμπομεν εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν, τον καταξιώσαντα την ημετέραν Μετριότητα και την τιμίαν Συνοδείαν ημών, ίνα και εφέτος συνεορτάσωμεν μετά των λίαν ημίν αγαπητών κατοίκων της Κανά το εν τω Ευαγγελίω μνημονευόμενον γεγονός του Γάμου και του γνωστού ανά πάσαν την οικουμένην θαύματος, της μεταβολής δηλονότι του ύδατος εις οίνον.
Η Χριστιανική παρουσία ως και η ωργανωμένη Χριστιανική Κοινότης, η διαχρονικώς τελούσα υπό την πνευματικήν και εκκλησιαστικήν δικαιοδοσίαν του Παλαιφάτου Ρωμαιορθοδόξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων ανάγεται εις τους πρώτους Χριστιανικούς αιώνας.
Λέγομεν δε τούτο, διότι χάρις εις την Χριστιανικήν παρουσίαν, η ιστορική πόλις της Κανά διετήρησε και διεφύλαξε τον πολύ-πολιτισμικόν, πολύ-θρησκευτικόν και πολύ-εθνικόν χαρακτήρα αυτής έως της σήμερον. Η αρμονική συνύπαρξις Μουσουλμάνων, Εβραίων και Χριστιανών αποτελεί παράδειγμα προς μίμησιν.
Η ιδιαιτέρα μνεία της Κανά εν τη Καινή Διαθήκη κατέστησεν αυτήν πόλον έλξεως αναριθμήτων προσκυνητών και επισκεπτών εις την Αγίαν Γην. Το Ιερόν Προσκύνημα της Κανά κηρύττει και διαπρυσίως καταγγέλλει την ιερότητα του Μυστηρίου του Γάμου, του θεμελίου της οικογενείας και των ηθικών δομών της ανθρωπίνης Κοινωνίας.
Η Αγία των Ιεροσολύμων Εκκλησία, τουτέστιν το Ρωμαιορθόδοξον Πατριαρχείον Ιεροσολύμων καυχάται εν Κυρίω διά την συμβολήν αυτού, τόσον εις την ανάδειξιν του προσκυνήματος διά της ιδρύσεως Ναού και Μοναστηρίου, όσον και εις την ποιμαντικήν μέριμναν διά της προστασίας του χριστεπωνύμου αυτής ποιμνίου και γενικώτερον των κατοίκων της Κανά.
Η Ταπεινότης ημών ηξιώθη της διακονίας του ιερού τούτου προσκυνήματος ως και της διαποιμάνσεως του ενταύθα και ab antiquo διαβιούντος ευλαβούς ημών ποιμνίου, του μαρτυρούντος την Σταυροαναστάσιμον αγάπην αλλά και δικαιοσύνην του Ευαγγελίου του Χριστού.
Ο ζήλος των πιστών διά την Εκκλησίαν αυτών, η αγαστή συμβίωσις Χριστιανών και Μουσουλμάνων, ο αλληλοσεβασμός προς τας θρησκευτικάς εορτάς και κοινωνικάς παραδόσεις, αλλά και η φιλοξενία προς τους προσκυνητάς, κατά το παράγγελμα του Αποστόλου Πέτρου: «φιλόξενοι εστέ εις αλλήλους άνευ γογγυσμών», (Α’ Πετρ. 4,9), απεικονίζουν την ιδιοσύστατον οντότητα των Κανανιτών. Αυτής της εξαιρετικής εμπειρίας εγενόμεθα και ημείς μέτοχοι και κοινωνοί.
Επί τη ευσήμω ταύτη πασχαλίω ημέρα, χαιρόμεθα ότι Χριστός Ανέστη και θάνατος εθανατώθη. Και πάλιν χαιρόμεθα ,ότι ο καρπός του δένδρου της εν Κανά της Γαλιλαίας φανερωθείσης δόξης του Θεού διατηρείται λίαν καλώς , κατά τον Κυριακόν λόγον: «Ποιήσατε το δένδρον καλόν και τον καρπόν αυτού καλόν· εκ γαρ του καρπού το δένδρον γινώσκεται», (Ματθ. 12,33).
Προσέτι δε χαιρόμεθα διά την εν Χριστώ συνεργασίαν του ηγουμένου Πατρός Λεοντίου και των ενεργών μελών της Εκκλησιαστικής Επιτροπής.
Τέλος, ευχαριστούμεν πάντας τους τιμήσαντας την εορτήν ταύτην, ιδιαιτέρως δε τον αγαπητόν ημίν Πρόεδρον του Τοπικού Συμβουλίου της Κανά.
Χριστός Ανέστη! Έτη πολλά ευλογημένα και ειρηνικά”.
Τούτων τελειωθέντων ο Πατριάρχης πραγματοποίησε ποιμαντικές επισκέψεις στην Κανά και ευθύς αμέσως αναχώρησε δι’ Ιερουσαλήμ.
Πηγή: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
[embedded content]
[embedded content]
